Bir Şehir Kurmak: Ankara 1923-1933
Ankara’nın başkent olarak kuruluşunun ilk on yılındaki yapılaşma, modernleşme ve Yenişehir’in kurulum tarihine yakından bakan “Bir Şehir Kurmak: Ankara 1923-1933” adlı araştırma sergisi ile eşzamanlı birlikte hazırlanan kitap, Vehbi Koç Vakfı’nın kuruluşunun 50. yılı kapsamında yayımlandı.
Destekleyen
Vehbi Koç Vakfı
Yıl
2019 (1. baskı)
2023 (4. baskı)
2022 (İngilizce edisyon)
Tür
Kitap
Hizmetler
Araştırma
Editörlük
Yazarlık
Yayına Hazırlık
Sosyal Medya İçerik Hazırlığı
Yayınevi
Koç Üniversitesi VEKAM
Araştırma zemini, Ankara’nın çok bilinen ve hızla dönüştüğü için sonradan bilgisi üretilemeyen Yenişehir’in ortaya çıkışı ve eski şehir ile birlikte yaşaması açısından ele alınır. 1923-1933 arasındaki ilk on yıla odaklanan kitap, kent ve park kültürünün oluşması, kamusal hizmetlerin modernleşmesi, anma kültürünün yaratılması, ulus kültürünün kimliğe kavuşturulması ve kentin sosyal yaşamının modernleşmesi temaları açısından ele almakta ve “moderne beş kala” barınma kültürüne bakar.
Kitapta, bugüne kadar gözardı edilen belgelere tekrar bakılarak, oluşmuş tarih yazımı malzemesi başta olmak üzere, özgün plan paftaları, tapu kadastro belgeleri ve 2000’li yıllarda artan koleksiyon varlığı ve gelişen arşivlerdeki bilgi birikimi, kartpostal-fotokart ve albümlere dayalı olarak serimlenmektedir. Yenilikçi bir sayısal değerleme ve mikro tarih çalışması altlığı oluşturan yöntemle, yeni şehir yapı ve mekânlarının bütüncül ürün olarak yeniden ele alınabilmesini sağlanır.
"Kitabın ortaya çıkardığı, bugüne kadar hiç tanımadığımız, yeni, yenilik arayışını cesurca sergileyen, cömert, sözünü esirgemeyen ve yaranmaya çalışmayan, müdanasız bir Ankara’dır."
Kitapta, dönemin ve konunun uzmanı olan Günkut Akın, Yener Baş, Ömer Türkoğlu ve Ali Cengizkan’ın yazıları yer alır. Bu yazılarda, dönemin mimarları ve zihinsel üretim ortam ve düşünümleri, dönemin basını ve kamuoyu, ilk on yılın konut üretim biçimleri ve arkasındaki kooperatif örgütlenmesi ve toplumsal mekanizmalar, zamanın belediyesi ve Vakıf idaresi eliyle konutların elde edilmesinin bilinmeyen noktaları, konut tiplerinin nasıl ele alındığı, “teba kültüründen yurttaş hakları”na geçilirken “yeni insanların” şehrin sakinleri olarak arayışları, siyasetçi, mal sahibi, plancı, mimar, yerel yönetici, müteahhit, entelektüeller açısından barınma kültürünün nasıl algılandığı ve kendi barınma
gereksinimleri üzerinden nasıl gerçekleştirildiği ele alınır.
1923-1933 Ankarası’ndan kentsel genetik, mimari arketipler, biçemsel deneyim, yerel yönetsel işleyimler anlamında öğrenilecek çok değer vardır. Kitapta döneme ilişkin bildik Ankara görselleri yerine, birinci el, özgün ve “Varolmayan Kartpostallar” adını verdiğimiz yeni üretilen görseller kullanılmaktadır. İlkesel olarak eski/yeni karşılaştırmaları başta olmak üzere, nostalji üreten yöntemler yerine dönemi anlamak/anlayabilmek için empati araç ve ortamları kurulur. Bilinmektedir ki, nostalji yabancılaşmayı yaratır, yabancılaşma ise romantik kaçışa ve sorumsuzluğa yol açar.
Türkçe edisyon:
Editörler: Ali Cengizkan, N. Müge Cengizkan
Tasarım: Barek
Ali Cengizkan, N. Müge Cengizkan (Ed.) Kasım 2019, Bir Şehir Kurmak: Ankara 1923-1933, Koç Üniversitesi VEKAM Yayınları, Ankara, 484 sayfa.
İngilizce Edisyon:
Tasarım: Emre Çıkınoğlu
Çeviri: Can Gündüz, Cem Ülgen
Ali Cengizkan, N. Müge Cengizkan (Ed.), 2021, The Construction of a New City: Ankara 1923-1933, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 600 sayfa.